EL
216 700 5205 Επικοινωνήστε μαζί μας (Δευτέρα- Παρασκευή 09.00 - 19.00)

ΤΟ GOtoHEALTH ΣΑΣ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΙ

Παιδί και ήλιος. Προσοχή!

22.05.2014

A + -
Article_main_family_2_1_

Προστασία των παιδιών από τον  ήλιο.

Επιμέλεια: Ειρήνη Παπακωνσταντοπούλου, Παιδίατρος

Τηρήστε αυτούς τους απλούς κανόνες για να προστατέψετε τα παιδιά σας από ηλιακό έγκαυμα τώρα και από καρκίνο του δέρματος αργότερα.

  •  Μην εκθέτετε παιδιά κάτω των 3 ετών απευθείας στον ήλιο! Στις περιπτώσεις που η έκθεση δεν μπορεί να αποφευχθεί, απαραίτητη είναι η χρήση ομπρέλας, αντηλιακών ρούχων με προστασία από τις ακτίνες  UV (καπέλο, μπλουζάκι με μακριά μανίκια και παντελονάκι) και χρήση παιδικού αντηλιακού στις ακάλυπτες περιοχές του δέρματος. Μην ξεχνάτε να έχετε πάντα μαζί άφθονο νερό να πίνουν.
  •  Βρέφη κάτω των 6 μηνών δεν πρέπει να εκτίθενται στον ήλιο καθόλου! Αντηλιακό μπορείτε να βάζετε σε βρέφη < 6μηνών μόνο σε μικρής έκτασης εκτεθειμένες επιφάνειες του δέρματος (πχ. πρόσωπο), όταν δεν μπορεί να αποφευχθεί η έκθεση στον ήλιο. Σε αυτά η χρήση αντηλιακών ρούχων είναι επιβεβλημένη.
  • Για παιδιά άνω των 3 ετών:
    • Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο μεταξύ 11 – 15:00.
    • Εφαρμογή αρκετής ποσότητας παιδικού αντηλιακού 20 λεπτά πριν την έκθεση στον ήλιο, σε όλες τις εκτεθειμένες περιοχές του δέρματος. Μην ξεχνάτε τα αυτιά, το πίσω μέρος του λαιμού, τους ταρσούς. Τα αντηλιακά χρειάζονται επανάληψη της εφαρμογής κάθε 2 ώρες περίπου και μετά από το μπάνιο ή εφίδρωση, ακόμη και αυτά που αναγράφουν «ανθεκτικά στο νερό». Το ίδιο ισχύει και για αθλήματα μέσα στο νερό (πχ. κολύμπι, ιστιοσανίδα).
    • Να φοράνε προστατευτικά καπέλα με γείσο, σκούρα γυαλιά ηλίου με φακούς κατηγορίας CE3-4  και ρούχα με UV προστασία. Δεν είναι όλα τα ρούχα αποτελεσματικά για την προστασία από τον ήλιο και η προστασία μειώνεται σημαντικά όταν βραχεί ένα βαμβακερό ρούχο. Έχουν δημιουργηθεί ειδικά ρούχα και καπέλα για προστασία από τις ακτίνες UV με προστασία UPF(Ultra Protection Factor) 50+.
    • Μην ξεχνάτε την καθημερινή χρήση των μέτρων προστασίας. Η μεγαλύτερη έκθεση στον ήλιο φαίνεται ότι συμβαίνει στις καθημερινές μας δραστηριότητες, δηλαδή στην βόλτα, στο αυτοκίνητο, στο διάλειμμα στην αυλή στο σχολείο ή στον παιδικό σταθμό.
  • Εκπαιδεύστε τα μεγαλύτερα παιδιά, ξεκινώντας από την σχολική ηλικία, για την σημασία της προστασίας από τον ήλιο και πώς να βάζουν αντηλιακό. Συνηθίστε να βάζετε αντηλιακό καθημερινά, πριν βγείτε από το σπίτι, ακόμη και εάν έχει συννεφιά. Πρέπει να χρησιμοποιούμε 2mg (1/2 κουταλάκι του γλυκού περίπου) ανά τετραγωνικό εκατοστό δέρματος.
  • Άτομα κάτω των 18 ετών δεν θα πρέπει να εκτίθενται σε θαλάμους μαυρίσματος (“solarium”). Σύμφωνα με την Επιστημονική Επιτροπή για τα Καταναλωτικά Προϊόντα (SCCP) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η υπεριώδης ακτινοβολία των σολάριουμ αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο μελανώματος σε άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών, όσους έχουν φακίδες, πολλές ελιές στο σώμα (σπίλους), που παθαίνουν εύκολα ηλιακά εγκαύματα και σε όσους έχουν θετικό οικογενειακό ιστορικό μελανώματος.
  • Εάν το παιδί σας παρουσιάζει αλλεργίες ή ατοπική δερματίτιδα, ζητήστε την συμβουλή αλλεργιολόγου ή δερματολόγου για την επιλογή του σωστού αντηλιακού.
  • Στόχος είναι να αποφύγουμε όχι μόνο το έγκαυμα στα παιδιά αλλά και το μαύρισμα!

Πολλοί γονείς αναρωτιούνται «Μήπως είναι υπερβολικά αυτά τα μέτρα; Δεν είναι ένδειξη υγείας ένα παιδάκι που «παίρνει χρώμα»;

Η απάντηση είναι κατηγορηματικά όχι. Eπιστημονικά δεδομένα συνδέουν πλέον την έκθεση στον ήλιο, σε μικρή ηλικία με τον καρκίνο του δέρματος στην ενήλικο ζωή2. Και πάλι μπορεί να ρωτούν  κάποιοι  γονείς «Μα, οι προηγούμενες γενεές πώς μεγάλωσαν χωρίς να προστατεύονται από τον ήλιο;». Πάλι έρχονται μελέτες να πουν ότι τα νεογέννητα σήμερα έχουν ρίσκο 1:33 να εμφανίσουν μελάνωμα κατά τη διάρκεια της ζωής τους, ενώ όσοι γεννήθηκαν το 1930 είχαν ρίσκο 1:1500!1Για αυτό ευθύνονται οι περιβαλλοντολογικές αλλαγές. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι μία μείωση των επιπέδων του όζοντος κατά 10 % θα οδηγήσει σε αύξηση των περιστατικών καρκίνου του δέρματος κατά  300.000 και των μελανωμάτων κατά 4.500 παγκοσμίως κάθε χρόνο4.

Τα βρέφη (κάτω του έτους) και τα νήπια (1 έως 3 ετών) είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητα στις ακτίνες UV διότι παράγουν λιγότερη μελανίνη, έχουν πιο λεπτή κερατίνη στιβάδα του δέρματος σε σχέση με τους ενήλικες και μεγαλύτερη λόγο επιφάνειας σώματος/μάζας σώματος2. Το μαύρισμα, ο φυσικός προστατευτικός μηχανισμός ενάντια στην ηλιακή ακτινοβολία, δεν αναπτύσσεται πλήρως μέχρις την ηλικία των 12 μηνών. Έτσι, ένα μωρό μπορεί να υποστεί έγκαυμα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

 

Τι είναι οι ακτίνες UV;

Η ηλιακή ακτινοβολία αποτελείται από 3 ειδών υπεριώδους ακτινοβολίας (UVR, Ultraviolet Radiation), ανάλογα με το μήκος κύματος και τις βιολογικές τους δράσεις.

UVA (320-400 nm), UVB (290-320nm), UVC (100-290nm). Από αυτές, μόνο η UVA και η UVB, διαπερνούν την ατμόσφαιρα και κάνουν ζημιά στο δέρμα.

H UVA, η κύρια ακτινοβολία που χρησιμοποιείται και στους θαλάμους μαυρίσματος (“solarium”, “tanning beds”), επιταχύνει την γήρανση του δέρματος (θυμηθείτε Α, για “Aging”), καταστέλλει τη δράση του  ανοσοποιητικού σ την επιδερμίδας3, και έμμεσα ενισχύει την καρκινογόνο δράση της UVB2.

Η UVB, η οποία προκαλεί οξεία φλεγμονή και έγκαυμα στο δέρμα (Β για “Burn”), προκαλεί άμεση βλάβη στο DNA των κυττάρων της επιδερμίδας και συσχετίζεται με το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα του δέρματος.

Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν πλέον ότι οποιαδήποτε έκθεση σε UV ακτινοβολία, είτε έντονη είτε διαλείπουσα, κατά την παιδική ηλικία ή την εφηβεία, αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος ή βασικοκυτταρικού καρκινώματος στην ενήλικο ζωή.

  • 2 ηλιακά εγκαύματα κατά τη παιδική ηλικία διπλασιάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος στην ενήλικο ζωή.

Φυσικά, ο κίνδυνος εγκαύματος και καρκίνου του δέρματος διαφοροποιείται ανάλογα με την χώρα, την γενετική προδιάθεση του ατόμου, το χρώμα της επιδερμίδας αλλά και τυχόν υποκείμενες νόσους και φαρμακευτική αγωγή. Όμως κύριος προδιαθεσικός παράγοντας παραμένει η έκθεση ενός ατόμου στον ήλιο και το ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων.  Έτσι, μέτρα προστασίας πρέπει να λαμβάνονται για όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από το χρώμα δέρματος ή την ηλικία.

Πώς δρουν τα αντηλιακά;

Τα αντηλιακά σήμερα μπορούν να περιέχουν οργανικά (χημικά) φίλτρα, ανόργανα (φυσικά) φίλτρα ή συνδυασμό αυτών.

Τα αντηλιακά με φυσικά (ανόργανα) φίλτρα, περιέχουν φυσικές ενώσεις, όπως το οξείδιο του ψευδαργύρου (zinc oxide) και το διοξείδιο του τιτανίου  (titanium dioxide). Όταν απλώνονται στην επιδερμίδα έχουν την ικανότητα να αντανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία. Το οξείδιο του ψευδαργύρου προσφέρει καλύτερη προστασία από την UVA, ενώ το διοξείδιο του τιτανίου προσφέρει καλύτερη προστασία από την  UVB. Τα φυσικά φίλτρα προσφέρουν λιγότερη προστασία όμως από τα αντηλιακά που περιέχουν και χημικά φίλτρα.  Γενικά η χρήση των φυσικών φίλτρων συνιστάται στα παιδιά, στις εγκύους, και σε όσους έχουν παρουσιάσει αλλεργία στα χημικά φίλτρα.  Εισχωρούν μόνο στις 2 εξωτερικές στιβάδες της επιδερμίδας, μειώνοντας έτσι την πιθανότητα ευαισθητοποίησης ή ερεθισμού. Κοσμητικά δεν είναι τόσο αποδεκτά, επειδή απλώνονται δύσκολα και δίνουν μία άσπρη όψη στο δέρμα.  
Σε πολλά αντηλιακά έχουν προστεθεί οργανικά φίλτρα, δηλαδή χημικές ενώσεις, που απορροφούν άμεσα την υπεριώδη ακτινοβολία, UVA, UVB ή και τις δύο  και συμπληρώνουν με αυτόν τον τρόπο την αντηλιακή προστασία.  Τα υπέρ τους είναι ότι έχουν πολύ καλή καλλυντική υφή, απλώνονται εύκολα και απορροφούνται πλήρως από το δέρμα.   Η χρήση τους την συνιστώμενη ποσότητα είναι ασφαλής.

Τι είναι ο SPF;  

O SPF είναι ακρωνύμιο του αγγλικού όρου Sun Protection Factor, το οποίο δηλώνει τον δείκτη προστασίας  που έχει ένα αντηλιακό, και υποδεικνύει την χρονική διάρκεια που μπορούμε να παραμείνουμε στον ήλιο χωρίς να υποστούμε ηλιακό έγκαυμα.  Δηλαδή, εάν κοκκινίζουμε μετά από 10 λεπτά έκθεσης στον ήλιο, χωρίς την χρήση αντηλιακού, χρησιμοποιώντας ένα αντηλιακό με δείκτη προστασίας 20 μπορούμε να παραμείνουμε στον ήλιο 20 φορές περισσότερο, δηλαδή 200 λεπτά.

Τα παιδιά πρέπει να χρησιμοποιούν ειδικά παιδικά αντηλιακά με δείκτη προστασία τουλάχιστον 30. Μην ξεχνάτε ότι το αντηλιακό καθυστερεί αλλά δεν θα εμποδίσει το μαύρισμα ή το έγκαυμα εάν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά και εάν υπάρχει έντονη έκθεση στον ήλιο. Στόχος είναι να αποφύγουμε όχι μόνο το έγκαυμα στα παιδιά αλλά και το μαύρισμα!

Προστασία κατά τη διάρκεια αθλημάτων.

Η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να είναι ακόμη πιο έντονη κατά τη διάρκεια καλοκαιρινών αλλά και χειμερινών σπορ, καθώς οι ηλιακή ακτινοβολία αντανακλά στο χιόνι ή στο νερό. Μην ξεχνάτε επίσης ότι οι ακτίνες του ηλίου φτάνουν περίπου στα 3 μέτρα βάθος. Έτσι ισχύουν οι ίδιοι κανόνες προστασίας και με έξω από το νερό.

  • Απαραίτητη είναι η χρήση αδιάβροχων αντηλιακών. Ακόμη όμως και τα αδιάβροχα αντηλιακά χάνουν την αποτελεσματικότητά τους μετά από περίπου 80 λεπτά στο νερό. Έτσι θα πρέπει να ανανεώνεται η εφαρμογή τουλάχιστον κάθε 2 ώρες και κάθε φορά που βγαίνει το παιδί από νερό.
  • Αναζητήστε μαγιό, μπλουζάκια (¨λυκράκια¨) με μακριά μανίκια και καπέλα με γείσο με αντηλιακή προστασία. Τα καθημερινά βαμβακερά μπλουζάκια και καπέλα εξασφαλίζουν λιγότερο από 4-10 SPF προστασία. Εάν βραχούν, αυτή η προστασία μειώνεται ακόμη περισσότερο. Ειδικά ρούχα στην αγορά παρέχουν αντηλιακή προστασία άνω των 40SPF, ακόμη και εάν βραχούν, διατηρώντας ταυτόχρονα δροσερό το παιδί, ενώ δεν του περιορίζουν τις κινήσεις. Δεν είναι τυχαίο που οι αθλητές όλων των καλοκαιρινών αθλημάτων τα θεωρούν απαραίτητο κομμάτι του εξοπλισμού τους.

 

Δεν χρειάζεται όμως ο ήλιος για την παραγωγή βιταμίνης D?

Πράγματι, η κύρια φυσική πηγή βιταμίνης D είναι η σύνθεσή της από την χοληστερόλη του δέρματος μετά από την έκθεση σε UVB ακτινοβολία. Η ημερήσιες ανάγκες βιταμίνης D ανέρχονται σε 400 IU σε βρέφη, παιδιά και εφήβους. Σε έναν ενήλικα, η ολόσωμη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία για περίπου 15 λεπτά, οδηγεί σε μία παραγωγή περίπου 10000 IU βιταμίνης D3 εντός 24 ωρών. Στα βρέφη και στα παιδιά είναι δύσκολο να υπολογιστεί αυτό. Ταυτόχρονα, υπάρχει η οδηγία της Αμερικάνικης Παιδιατρικής Ακαδημίας και των Δερματολόγων, βρέφη κάτω των 6 μηνών να μην εκτίθενται άμεσα στην ηλιακή ακτινοβολία, καθώς η μικρή ηλικία έναρξης της έκθεσης στον ήλιο συσχετίζεται με αυξημένο ρίσκο καρκίνου του δέρματος στην ενήλικο ζωή.  Έτσι, πρέπει να ζυγίσουμε το ρίσκο της έκθεσης των  βρεφών και των παιδιών στον ήλιο με το ρίσκο έλλειψης βιταμίνης D. Η έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να οδηγήσει σε ραχίτιδα ή διαταραχές του ανοσοποιητικού. Η λήψη βιταμίνης D ως συμπλήρωμα διατροφής εύκολα λύνει αυτό το πρόβλημα. Έτσι, η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά την πρόσληψη 400IU βιταμίνης D από την γέννηση, για όλα τα αποκλειστικώς θηλάζοντα βρέφη, για όλα τα βρέφη που λαμβάνουν <1000ml ξένου γάλακτος και για όλα τα παιδιά και τους εφήβους που δεν προσλαμβάνουν 400IU βιταμίνης D, μέσω της διατροφής5.

 

Αντιμετώπιση ηλιακού εγκαύματος

Εάν παρά τα μέτρα που πήρατε, δεν μπορέσατε να αποφύγετε ένα ηλιακό έγκαυμα, επικοινωνήστε με τον ιατρό σας, ειδικά για βρέφη, καθώς μπορεί να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή. Γενικά μέτρα αντιμετώπισης είναι τα παρακάτω:

  • Για βρέφη κάτω του έτους, επικοινωνήστε άμεσα με παιδίατρο.
  • Για παιδιά άνω τους έτους, επικοινωνήστε άμεσα με  παιδίατρο εάν υπάρχει σημαντικός πόνος, φυσαλίδες ή το παιδί έχει πυρετό.
  • Να πίνει το παιδί άφθονο νερό.
  • Ανακουφίστε το παιδί με χλιαρά μπάνια, χωρίς σαπούνι και χωρίς να τρίβετε το δέρμα.
  • Εφαρμόστε κρύες κομπρέσες, καταπραϋντικές κρέμες με αλόη. Μην χρησιμοποιείται λοσιόν, γιαούρτι, βαζελίνη ή άλλες πρακτικές μεθόδους. Για κορτιζονούχα κρέμα, ζητήστε την γνώμη του παιδιάτρου σας.
  • Εάν το έγκαυμα παρουσιάζει πύον ή υποψιάζεστε μόλυνση, επικοινωνήστε με παιδίατρο, καθώς θα χρειαστεί ειδική αγωγή.
  • Μην επιτρέψετε στο παιδί να εκτεθεί στον ήλιο μέχρι να επιστρέψει το δέρμα στην αρχική του κατάσταση.
  • Μην ξεχνάτε : η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία. Μάθετε στα παιδιά από μικρή ηλικία πώς να προστατεύονται στον ήλιο.

 

Επιμέλεια: Ειρήνη Παπακωνσταντοπούλου, Παιδίατρος


Πηγές

  1. Rifel DS. Cutaneous ultraviolet exposure and its relationship to the development of skin cancer. J Am Acad Dermatol. 2008;58(5 suppl 2):S129-S132
  2. Paller, AS et al. New Insights about Infant and Toddler Skin: Implications for Sun Protection. Pediatrics 2011/06/01/peds. 2010-1079
  3. Cole C. Sunscreen protection in the ultraviolet A region: how to measure the effectiveness. Photodermatol Photoimmunol Photomed. 2001;17(1):2-10
  4. www.who.int
  5. Wagner C. Prevention of Rickets and Vitamin D Deficiency in Infants, Children and Adolescents. Pediatrics 2008;122;1142
ΠΡΟΣΟΧΗ Τα άρθρα των ειδικών μας δεν υποκαθιστούν σε καμμία περίπτωση την άποψη ή την φυσική εξέταση του ιατρού ή/και παιδιάτρου σας. Δεν στοχεύουν στη διάγνωση, αντιμετώπιση ή θεραπεία οποιουδήποτε συμπτώματος ή ασθένειας. Για οποιοδήποτε σύμπτωμα σας ανησυχεί, απευθυνθείτε στο ιατρό σας. Τα άρθρα της ιστοσελίδας είναι γραμμένα επώνυμα από εξειδικευμένους επιστήμονες .προς γενική ενημέρωση, χωρίς οικονομικό όφελος. Δεν στοχεύουν στη διαφήμιση ή προώθηση προϊόντων, μηχανημάτων ή φαρμάκων και δεν έχουν χρηματοδοτηθεί από εταιρείες. 

 

Νέος κωδικός

Πληκτρολογήστε το email που χρησιμοποιήσατε για τη δημιουργία του λογαριασμού σας. Θα σας αποσταλεί μήνυμα με το νέο password.

Έχετε ήδη λογαριασμό; Δημιουργία νέου λογαριασμού